Odżywianie się (proces pobierania i przyswajania pokarmu) jest jedną z podstawowych funkcji życiowych, od której zależy funkcjonowanie całego organizmu. Rozwój zdolności połykania następuje już we wczesnej fazie życia płodowego i trwa przez cały okres ciąży.
Przez pierwsze 4 miesiące życia niemowlę jest karmione piersią.
Około 5-6 miesiąca życia można wprowadzić dokarmianie łyżeczką. W czasie pierwszych prób podawania pokarmów półpłynnych niemowlę ssie łyżeczkę nie zwierając nad nią warg. Można zauważyć, że w czasie karmienia dziecko krztusi się, co jest oznaką zakłóceń w połykaniu i oddychaniu. Jednak z biegiem czasu dziecko uczy się zwierać wargi i zgarniać nimi pokarm. Tej czynności towarzyszy aktywne wessanie pokarmu. Ruchami perystaltycznymi języka pokarm zostaje przesunięty do gardła. Kontynuowanie karmienia łyżeczką i zmiana konsystencji pokarmów umożliwia doskonalenie tej funkcji oraz pojawienie się nowej – odgryzania. Prawidłowy rozwój odgryzania i gryzienia warunkuje rozwój mięśni i stawu skroniowo-żuchwowego.
Między 4 a 6 miesiącem życia obserwuje się coraz częściej zamiast odruchu ssania ruchy odwodzenia i przywodzenia żuchwy, typowe dla gryzienia. Wszystkie te czynności zmierzają do wykształcenia „dorosłego” stylu połykania, który utrwala się około 10-11 miesiąca życia.
Konieczne jest opanowanie i zsynchronizowanie umiejętności zatrzymywania oddechu w czasie połykania, co ma pomagać w osłanianiu dróg oddechowych przed przedostaniem się do nich ciała obcego (drobin pokarmu, płynu). „Dorosły” styl połykania towarzyszy nam przez całe życie. Połykanie jest czynnością polegającą na sekwencji zjawisk wykonywanych przez struktury mięśniowe, a koordynowanych przez obwodowy i ośrodkowy układ nerwowy. Spójna praca struktur nerwowych warunkuje właściwe przyjmowanie pokarmu, uformowanie bolusa oraz jego transport poprzez gardło i przełyk do żołądka.
(Siuda J., Lewicka T.: „Vademecum dysfagii. Zaburzenia połykania w praktyce”)
Wstecz© PZG 2025