Gdy dziecko nie mówi – co zrobić, kiedy dziecko mało mówi? Czy to powód do zmartwień?

autor zdjęcia: Freepik

1. Wszystko zaczyna się w domu

Dziecko uczy się świata poprzez obserwację i naśladowanie dorosłych. Automatycznie powiela więc błędy językowe rodziców, przejmuje ich słownictwo, a nawet akcent czy intonację. W obecności dziecka rodzice powinni więc mówić wyraźnie, nie za szybko i konstruować poprawne gramatycznie zdania. Tymczasem ogromną rolę w rozwoju mowy u małego człowieka odgrywają nie tylko wspólne rozmowy, ale też czytanie książek, opowiadanie bajek czy oglądanie odpowiednich programów w telewizji.

Jedną z głównych przyczyn braku mowy u dzieci jest niedosłuch. Na szczęście w obecnych czasach diagnozuje się go stosunkowo szybko – dzięki przesiewowemu badaniu słuchu, które dziecko przechodzi zaraz po porodzie. Kolejną przyczyną zaburzeń rozwoju mowy może być dysfunkcja narządów artykulacyjnych. Aby dziecko mogło mówić, potrzebuje bowiem prawidłowo działającej krtani, nagłości, języka, warg czy podniebienia. Jeżeli któraś z tych struktur jest uszkodzona, mówienie może być bardzo utrudnione lub nawet niemożliwe.

2. Pomóż swojemu dziecku mówić

• naśladuj z dzieckiem odgłosy otoczenia, np.: szum wiatru, odkurzacza, odgłosy wydawane przez zwierzęta,
• pokazuj dziecku różne przedmioty i nazywaj je poprawnie, bez zdrobnień i zmiękczeń,
• wspólnie z dzieckiem oglądajcie obrazki – nazywaj co one przedstawiają,
• ucz dziecko piosenek, wierszyków i wyliczanek,
• nie wyręczaj dziecka w mówieniu, nie przerywaj mu.

3. Kiedy z dzieckiem do logopedy?

W przypadku zaburzeń rozwoju mowy zgłoś się z dzieckiem do logopedy. Pamiętaj, że im wcześniej dziecko zacznie pracować z logopedą, tym większe szanse, że nie będzie miało później problemów z mową.

Co powinno skłonić nas do wizyty u logopedy?

• jeśli niemowlę nie odwraca głowy w stronę źródła dźwięku – może to oznaczać, że ma problemy ze słuchem,
• jeśli niemowlę pomimo ukończonego 6. miesiąca życia nie głuży albo głużyło, ale nie gaworzy,
• jeśli do 1. roku życia dziecko nie wykonuje prostych gestów, takich jak: „pa-pa” czy „brawo”,
• jeśli do 12, maksymalnie 15 miesiąca życia dziecko nie zaczęło wypowiadać pierwszych prostych słów, takich jak: „mama”, „tata”, „baba” czy „lala”,
• jeśli do 12, maksymalnie 14 miesiąca życia dziecko nie wskazuje palcem na przedmioty czy elementy w książeczce,
• jeśli na przełomie 1-2 roku życia dziecko nie reaguje na imię i nie wykonuje prostych poleceń,
• jeśli dziecko często ma otwartą buzię i nie oddycha przez nos (pomimo braku infekcji),
• jeśli dziecko nadmiernie się ślini,
• jeśli dziecko w wieku 2 lat nie wypowiada jeszcze pierwszych prostych zdań, typu: „Mama daj”, „Mama pić”,
• jeśli 2-3 latek nie wykazuje chęci komunikowania się, nie wzbogaca słownictwa, nie odpowiada na pytania, nie nazywa przedmiotów,
• jeśli 3-latek mówi niewyraźnie, nie tworzy rozbudowanych zdań – składających się z trzech-czterech wyrazów,
• jeśli dziecko sepleni i źle wymawia poszczególne głoski – zamiast „b” mówi „p”, zamiast „d” mówi „t” itd.