Dziecko rodzi się z ogólną dyspozycją do uczenia się języka i jego realizacji w postaci mowy. Największe znaczenie w procesie przyswajania mowy ma słuch. Podstawowym i niezbędnym warunkiem rozwoju mowy jest prawidłowy słuch. Ucho kształtuje się bardzo wcześnie, a słuch jest zmysłem najlepiej rozwiniętym w pierwszych trzech miesiącach życia – po urodzeniu jest całkowicie dojrzały i gotowy do pracy.
Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną, nabywanie jej przebiega przez całe życie w kontaktach z innymi ludźmi. Prawidłowe kształtowanie się i rozwój mowy dziecka to podstawa w kształtowaniu się i rozwoju jego osobowości. Tempo przyswojenia przez dziecko mowy i języka ojczystego jest różne. Pierwsze wyrazy pojawiają się w pierwszym lub drugim roku życia, ale w niektórych przypadkach rozwój ten może być opóźniony.
Z badań wynika, że roczne dziecko wypowiada pierwsze słowa.
- roczna przeciętna dziewczynka zna około 7 wyrazów, chłopiec mniej, bo 4,
- półtoraroczny chłopiec zna około 30 wyrazów, a dziewczynka 80,
- przeciętna dziewczynka zaczyna łączyć wyrazy w wieku 18 miesięcy, chłopiec – o dwa miesiące później,
- dwuletni chłopiec mówi średnio 160 wyrazów, a dziewczynka 215, dziecko buduje proste zdania,
- w wieku dwóch i pół roku chłopiec używa około 450 wyrazów, a dziewczynka 550,
- dziecko buduje zdania rozwinięte i wiele typów zdań złożonych, zna już niemal całą gramatykę języka ojczystego (co nie znaczy, że jego język nie będzie się nadal rozwijał i wzbogacał).
Ważne!
- w okresie kształtowania się mowy nie wolno zmuszać dziecka do posługiwania się prawą ręką, gdyż mogą wystąpić zaburzenia mowy,
- kiedy dziecko samo zaczyna coraz więcej mówić nie wolne tej skłonności gasić, np. obojętnością lub cierpką uwagą, bo wówczas dziecko zamyka się w sobie, staje się nieufne,
- nie należy hamować żywiołowego pędu do mowy, trzeba wykorzystać ogromny ładunek uczuciowy, jaki dziecko wkłada w mowę,
- należy pilnie uważać, czy kształtowanie się mowy dziecka przebiega zgodnie z normą,
- nie wolno naśladować mowy dziecka i spieszczać wyrazy,
- krytykować, wyśmiewać i karać (hamuje to chęć do mówienia),
- pospieszać, uprzedzać wypowiedzi dziecka, kończyć za dziecko wyrazy.
© PZG 2024